Paul Jean Clays (1819 - 1900)

Paul-Jean Clays werd geboren als zoon van Paul Clays, die als ontvanger werkzaam was bij het ministerie van belastingen, en van Anna-Josèphe Khnopff. Hij huwde op 22 april 1852 met Marie-Isaure Quetelet (overleden 15 december 1860), dochter van de veelzijdige geleerde Adolphe Quételet. Het echtpaar kreeg drie dochters en een zoontje dat op jonge leeftijd overleed. Paul-Jean Clays zelf overleed te Schaarbeek (Brussel) op 9 februari 1900. Een broer van Clays’ moeder, Jean Khnopff, was de grootvader van de symbolistische kunstenaar Fernand Khnopff (1858-1921). Door zijn echtgenote was Clays ook verwant met de Brusselse genreschilder en lithograaf Jean-Baptiste Madou (1796-1877). Rond 1840 woonde Clays aan de Orléansstraat 42 in Brussel, in 1849 aan de Nieuwe Koningstraat 53 en in 1861 in het Koninklijk Observatorium.

Clays bracht zijn vroegste jeugdjaren door te Westkapelle bij Knokke. Vader Clays was er om beroepsredenen gaan wonen. Na enkele jaren kwam de familie terug naar Brugge. Van jongs af aan voelde Clays zich tot de zee, de rivieren en kanalen aangetrokken. Zijn wens was dan ook zeeman te worden. Zijn vader besliste er evenwel anders over en stuurde Paul-Jean naar een pensionaat te Boulogne. Hij presteerde er goed tot op het moment dat de drang naar zee het toch won van de studie en hij als scheepsjongen op een kustvaartschip meevoer. Mettertijd legde vader Clays zich bij de wil van zijn zoon neer.

Terug te Brugge begon Clays zijn maritieme impressies in tekeningen vast te leggen. De vele waterwegen in en rond Brugge behoorden tot zijn geliefde motieven in die tijd. Een bewaard gebleven schetsboek uit 1838 (eertijds verz. A. Berqueman) getuigt van zijn trefzekere hand. Door moeizame zelfstudie maakte hij zich de olieverftechniek meester. Hij bleek hierin zelfs zo goed, dat er aan professioneel onderricht gedacht kon worden. Te Parijs kreeg hij een tijdlang lessen van Horace Vernet, afstammeling van de illustere Claude Joseph Vernet, en van de gevierde marineschilder Théodore Gudin, die er een druk leerlingenatelier op nahield.

Clays zag zijn Parijse leertijd bekroond toen hij een wedstrijd won die door een Frans parlementslid was uitgeschreven om aan de stad Saint-Quentin, die hij in het parlement vertegenwoordigde, een belangrijk schilderij te schenken. Clays had er succes, verkocht veel en voor hoge prijzen.